Mijn all-inclusive eetpatroon
In mijn jeugd stond er elke dag vlees op
tafel. Mijn vader werkte in een slagerij, en ook in tijden dat we het niet zo
heel breed hadden was er dus altijd vlees: ham en rosbief en cervelaatworst op
de boterham, en speklapjes en gehaktballen en runderlappen en rookworst bij het
avondeten. In de zomer gingen we drie weken naar een huisje op een vakantiepark
in Drenthe of Limburg, en behalve zwemkleding en wandelschoenen lag er ook een
grote pan gebraden kalfslapjes en een koeltas met gekookte worst en leverworst
in de kofferbak - want je wist tenslotte maar nooit wat de plaatselijke slager
te bieden had.
Er was vlees, elke dag, bij elke maaltijd.
Een paar keer heb ik mijn vader een varken of
halve koe zien uitbenen. Ik stond er met mijn neus boven op, gefascineerd door
de spieren en botten en de vaardigheid waarmee mijn vader het mes daar doorheen
liet glijden zodat na een paar uur, er ineens nette lapjes en biefstukjes op de
tafel lagen. Ik was erbij toen mijn tante de door haarzelf vetgemeste
konijnen slachtte, vilde en in porties verdeelde. Het waren dezelfde konijnen
die ik een paar weken eerder nog geaaid en geknuffeld had.
In die tijd had niemand het over foodprint,
diervriendelijk vlees of bio-industrie. En toen ik voor mezelf boodschappen ging doen, was mijn enige criterium om iets wel of niet te kopen, hoe duur het was. Goedkoop vlees was goed voor mijn portemonnee, en
verder dacht ik er niet over na. Inmiddels doe ik dat wel. Maar nog steeds
geloof ik niet (zoals veel veganisten) dat het eten van een dier principieel
verkeerd is. Wat er naar mijn mening principieel verkeerd is, is als dieren een
leven vol lijden, angst en pijn hebben voor ze gegeten worden.
Ik denk dat er niet veel vegetariërs en
veganisten zijn die al hun hele leven zo eten. Voor de meeste mensen komt het
besef met de jaren, als je langzaam meer informatie krijgt over hoe de vlees-
en ei- en zuivelindustrie in elkaar zit. Je gaat andere keuzes maken - minder
vaak vlees eten. Scharrel- of biologisch vlees eten. Je wordt vegetariër, tot
je er achter komt dat de zuivelindustrie net zo slecht voor dier en milieu is
als de vleesindustrie en dat het dus niet veel uitmaakt of je een tartaartje
eet of kaas. Plantaardig eten lijkt een oplossing, maar hoe moet je als
culi-enthousiasteling ooit zonder eieren, bladerdeeg, Parmezaanse kaas en
Iberico ham?
Dit was mijn dilemma, en na een paar keer een
maand 100 % plantaardig gegeten te hebben (goed te doen, maar de terugkeer naar
Gorgonzola en gebakken ei was wel glorieus) vond ik de oplossing in Mark Bittmann's Vegan Before 6: eet een plantaardig dieet overdag, en 's avonds wat je
maar wil. Goed voor jezelf, goed voor de aarde. Dit werkte een tijd. Ik viel af, voelde me gezond, gaf minder geld
uit aan boodschappen - winwinwin. Tot ik in de zomer van 2017 een
medicijn begon te gebruiken dat precies deed wat het moest doen, maar ook een
onaangename bijwerking had: ik kreeg er ongelooflijke koolhydraat cravings van.
Ik kon na mijn gezonde en voedzame vegan lunch van groente, quinoa en hummus
gerust na een uur ineens 4 boterhammen met pindakaas verorberen. Als ik voor 2
dagen pasta had gekookt at ik nog voor het naar bed gaan de hele pan had leeg. Op
straat en onderweg overviel me uit het niets een schreeuwende behoefte aan
kaascroissants, zakken patat en saucijzenbroodjes. En ik kon er niet met
wilskracht weerstand aan bieden - mijn lichaam wilde dit, vroeg erom, er was
geen ontkomen aan.
Behalve dat ik er, uiteraard, dik van werd,
kreeg ik ook al snel genoeg van het gevoel letterlijk verslaafd te zijn aan koolhydraten, en van de pieken en dalen van mijn
bloedsuikerspiegel. Een paar mensen in mijn omgeving eten al een tijdje
koolhydraatarm (keto) en hebben daar veel baat bij. Het leek me iets om uit te
proberen. De grote uitdaging is dat het keto dieet zwaar leunt op dierlijke
eiwitten en vetten: daar haal je je energie uit, in plaats van uit suikers. En
hoe lekker ik vlees en ei ook vindt, ik ben inmiddels zo ver dat ik het voor
mezelf niet meer moreel kan verantwoorden om bij elke maaltijd dierlijke
producten te eten.
Zo kwam ik bij mijn persoonlijke maaltijdplan:
VB6 goes keto!
Tot aan het avondeten plantaardig, 's avonds
vlees, vis, ei, of kaas. Alle maaltijden koolhydraatarm. En als het uitkomt,
ook 's avonds plantaardig: hoe meer plantaardig, hoe beter.
Wat kun je dan in vredesnaam nog eten, hoor ik
je denken.
Toen ik me voor het eerst in 'vegan keto' ging
verdiepen vroeg ik me dat ook af. Spinazie met een avocado en een handje
spruiten, veel meer leek het niet te zijn. Maar als kok heb ik een vreemde
afwijking: ik hou van beperking. Beperking is wat de uitgebluste en
inspiratieloze kok weer creatief en enthousiast kan maken. Alles is te koop,
ingrediënten uit alle windstreken liggen gewoon in de supermarkt. Maar wat als
je de variatie in je menu niet haalt uit die exotische spullen, maar uit nieuwe
manieren om naar bekende ingrediënten te kijken?
Dus wie zich afvraagt wat ik ben - ik ben een
parttime plantaardige, koolhydraatarme, voornamelijk vegetarische, soms
omnivore kok en eter.
All Inclusive, eigenlijk.
'Best hypocriet,' zeggen mensen soms. En ja. Ik
maak geen echte keuze. Ik eet niet eens van twee, maar van alle walletjes. Maar zelf
ben ik ervan overtuigd dat langzame en gestage verandering de beste verandering
is, met de langste levensduur. Elke stap is belangrijk, elke bijdrage helpt. En
daarom is het juist voor mensen die zich bewuster worden van wat er op hun bord
ligt en wat daarvoor heeft moeten gebeuren, zo belangrijk om te weten dat je
niet ineens een toegewijde veganist hoeft te worden die voor altijd haar eieren
met spek opgeeft, om toch een positieve bijdrage te leveren aan een betere
wereld, en gezonder te gaan eten.
Ik heb geen koolhydraat cravings meer. Ik ben afgevallen. Ik beleef enorm veel plezier aan de research naar lekker koolhydraatarm, plantaardig en niet plantaardig eten. Ik voel me niet beperkt. Het ergert me als mensen me iets aanbieden en vervolgens zeggen 'oh, nee, dat mag jij niet he?' ik mag alles eten, ik kies ervoor om op bepaalde momenten bepaalde dingen niet te eten, en op andere momenten eet ik ze wel. Van tofu tot tosti, van chiazaad tot chips: all inclusive.
Ik heb geen koolhydraat cravings meer. Ik ben afgevallen. Ik beleef enorm veel plezier aan de research naar lekker koolhydraatarm, plantaardig en niet plantaardig eten. Ik voel me niet beperkt. Het ergert me als mensen me iets aanbieden en vervolgens zeggen 'oh, nee, dat mag jij niet he?' ik mag alles eten, ik kies ervoor om op bepaalde momenten bepaalde dingen niet te eten, en op andere momenten eet ik ze wel. Van tofu tot tosti, van chiazaad tot chips: all inclusive.
Ohja, die koolraap bovenaan? Die is lekker met gehaktballen en een kaassausje. Maar je kan hem ook in repen snijden en roosteren, als koolhydraatarm patat alternatief.